Διαβάζοντας στη Σάρα

 

Εδώ και λίγο καιρό αποκτήσαμε με μια φίλη τη συνήθεια  μια φορά την εβδομάδα να διαβάζουμε ένα - δυο διηγήματα και να τα συζητάμε μετά πίνοντας καφέ ή τσάι. Η φίλη έχει και μια γάτα παιχνιδιάρα και ναζιάρα, τη Σάρα, η οποία δεν ενδιαφέρεται για τα διαβάσματά μας, αλλά προσπαθεί να τραβήξει την προσοχή μας από τα βιβλία για να παίξουμε μαζί της.

Πριν από τις γιορτές αρχίσαμε  να διαβάζουμε τα Διηγήματα του Σαμπαχαττίν Αλή (Εκδόσεις  Τσουκάτου, 2021, σελ.125) σε μετάφραση από τα Τουρκικά του Θάνου Ζαράγκαλη. 

Παρατηρήσαμε ότι η συμπεριφορά της γάτας άλλαξε κι άρχισε να ανεβαίνει πάνω στις πολυθρόνες όπου καθόμαστε και να παρακολουθεί ήσυχη την ανάγνωση. Άλλοτε πάνω απ’ το κεφάλι μας, άλλοτε δίπλα μας, στο μπράτσο, και άλλοτε στην αγκαλιά.

Διαβάζοντας στη Σάρα (1)

Η αλλαγή αυτή δεν οφείλεται βέβαια στον  συγγραφέα και τη γραφή του, μάλλον η Σάρα συνήθισε αυτή τη ρουτίνα, το πήρε απόφαση πως όσο διαρκεί η ανάγνωση δεν θα της δώσουμε σημασία και θα σκέφτηκε πως αφού δεν μπορεί να το αποφύγει, καλύτερα να το απολαύσει.

Ας αφήσουμε όμως τη Σάρα, και ας πούμε δυο λόγια για τον  Σαμπαχαττίν Αλή, αυτόν τον αδικοχαμένο Τούρκο συγγραφέα και ποιητή και για τα Διηγήματά του, τα οποία πιστεύω πως αξίζει να διαβαστούν.

Ο Σαμπαχαττίν Αλή, λοιπόν, γεννήθηκε το 1907 και δολοφονήθηκε το  1948, αν και πολλοί υποστηρίζουν πως πέθανε από βασανιστήρια στα χέρια της αστυνομίας. Θεωρήθηκε αριστερός, αντικεμαλιστής και γενικά «επικίνδυνο» άτομο και στη διάρκεια της σύντομης ζωής του διώχθηκε και φυλακίστηκε .

Ο Σαμπαχαττίν Αλή

Ξεκίνησε γράφοντας ποίηση και παρόλο που έγραψε και τρία μυθιστορήματα είναι περισσότερο γνωστός ως διηγηματογράφος

Στα Διηγήματα έχουμε μια συλλογή από ερωτικά και κοινωνικά διηγήματα, με ρεαλιστικές περιγραφές που αφήνουν όμως ρωγμές για να εισχωρεί κάπου κάπου ένα εξωπραγματικό στοιχείο, ενώ άλλα είναι αλληγορικά, θα τα έλεγα παραβολές  – φαντάζομαι πως αυτό γινόταν ίσως και για να αποφεύγει  τη λογοκρισία.

«Η ιστορία του δάσους»,  το οποίο αν και πολύ σύντομο  μου θύμισε το εκτενές μυθιστόρημα της Άννυ Πρου, Οι άνθρωποι του δάσους (Καστανιώτης),  μιλά για την καταστροφή της φύσης και την αποψίλωση των δασών.

«Η Τσιλλή» είναι ένα διήγημα για την καταπίεση της γυναίκας στην τουρκική κοινωνία της εποχής.

Για  τους καρεκλοκένταυρους που απομυζούν τον κόπο του λαού κι  αυτούς που πλουτίζουν σε βάρος των αδύναμων μας μιλούν τα διηγήματα «Το γυάλινο κτίριο» και η αριστοτεχνικά γραμμένη «Ιστορία ενός ναύτη». Στα δύο αυτά προτείνονται και λύσεις διαφυγής από την καταπίεση.

Στο «Τσιρκίντζε»,  που είναι μια ιστορία για την παρακμή του ελληνικού χωριού Κιρκιντζέ μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών, μιλά για την εκμετάλλευση των χωρικών από τους άρχοντες. Στο διήγημα αυτό φαίνεται η αγάπη και ο θαυμασμός του συγγραφέα για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.

Όσο για τα ερωτικά διηγήματα που περιλαμβάνονται στο βιβλιαράκι έχουμε  «Το βιολοντσέλο», ένα αισθαντικό διήγημα για τον έρωτα που δεν σβήνει με τον θάνατο, «Ο μύλος», μια συγκλονιστική ιστορία για την θυσία που κάνει ο ερωτευμένος για να σμίξει με την αγαπημένη του, «Τα χελιδόνια», μια αλληγορία με δυο ερωτευμένα χελιδόνια που μας θύμησε τον Μικρό πρίγκιπα,  ενώ «H ιστορία της καντήλας που έσβησε ξαφνικά» είναι ένα διήγημα σε στυλ gothic.

Στη γραφή του Σαμπαχαττίν Αλή γίνεται εμφανής η ποιητική του φλέβα, και σ' αυτό είναι σημαντική η συμβολή του μεταφραστή. Ο Θάνος Ζαράγκαλης, ο οποίος εκτός από μεταφραστής είναι και ο ίδιος συγγραφέας, μετέφρασε αστυνομικά μυθιστορήματα του Αχμέτ Ουμίτ και το έκανε πολύ καλά.   Στα Διηγήματα, όμως, φαίνεται πως με το γράψιμό του ο Σαμπαχαττίν Αλή άγγιξε την ψυχή και ξεδίπλωσε μια ποιητική πτυχή του μεταφραστή του. Έτσι, μας έδωσε όμορφα  κείμενα αποδίδοντας με τέχνη το πρωτότυπο και προσφέροντας πραγματικά σ΄ αυτούς που τα διαβάζουν την  αναγνωστική απόλαυση.

Ίσως, μάλιστα,   - λέμε τώρα - η Σάρα, ακούγοντας την ανάγνωση να έπιασε  στον αέρα  με τα ευαίσθητα μουστάκια της  την αίσθηση της απόλαυσης που μας έδινε το κείμενο και σ’ αυτό να οφείλεται  η αλλαγή στην συμπεριφορά της.

Διαβάζοντας στη Σάρα (2)